«Ολυμπία: Μύθος, λατρεία, αγώνες». Η Ελλάδα «φωτίζει» με τους θησαυρούς της τη γερμανική πρωτεύουσα με έκθεση-σταθμό

ΜΙΑ έκθεση που θα ξεδιπλώσει το μύθο και την ιστορία της ελληνικής περιοχής, που δεν υπάρχει άνθρωπος στον πλανήτη που να μην έχει προφέρει το όνομά της, της Ολυμπίας, υποδέχεται το Βερολίνο στις 30 Αυγούστου. Πρόκειται για τη μεγάλη έκθεση «Ολυμπία: Μύθος, λατρεία, αγώνες». Θησαυροί από τα μουσεία Ολυμπίας, Εθνικό Αρχαιολογικό, Νομισματικό και άλλα 15 μουσεία απ'Α όλο τον κόσμο φωτίζουν πολυπρισματικά την Ολυμπία. Από την ιστορία του αρχαίου ιερού, τους αρχαίους αγώνες, τις ανασκαφές στα νεότερα χρόνια, την αναβίωση των αγώνων και την τελετή της φλόγας που σημαίνει και την έναρξη των αγώνων. Χίλια αντικείμενα θα ταξιδέψουν στο Βερολίνο με τη μερίδα του λέοντος να ανήκει (575) σε θησαυρούς που βρίσκονται σε ελληνικά μουσεία. Την έκθεση θα φιλοξενήσει το μουσείο που σημειολογικά βρίσκεται απέναντι από το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανικής Ομοσπονδίας, το Martin-Gropius-Bau. Πρόκειται για ένα κτίριο που ακολουθεί τους κλασικούς κανόνες αρχιτεκτονικής που χτίστηκε την ίδια εποχή που ξεκίνησαν οι ανασκαφές στην Αρχαία Ολυμπία από το γερμανικό αρχαιολογικό ινστιτούτο, τη δεκαετία του 1870. Η έκθεση θα εκτείνεται και στα
3.500 τ.μ. του χώρου σε μουσειολογική πρόταση από τους Γερμανούς αρχαιολόγους Hans-Joachim Gehnkre και Wolf-Dieter Heilmeyer. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που το μουσείο της Ολυμπίας πραγματοποιεί μια τόσο μεγάλη έκθεση στο εξωτερικό» τόνισε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την έκθεση ο διευθυντής του μουσείου Γκέρεον Σίβερνιχ. «Ο πολιτισμός προάγει μία πνοή αισιοδοξίας στη ρευστή πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης. Το μόνο μας οξυγόνο είναι να προβάλλουμε τον πολιτισμό μας» τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Κώστας Τζαβάρας, που χαρακτήρισε την έκθεση «μεγαλειώδη», η οποία «ανασυνθέτει την ιστορία της Ολυμπίας ανά τους αιώνες συνδυάζοντας τις αρχαίες επιγραφές και τα σπαράγματα των ιστορικών κειμένων, τα ευρήματα των πολύχρωμων ανασκαφών με τον απόηχο των μύθων που έφτασαν ως εμάς». Σύμφωνα με τη γενική γραμματέα του υπουργείου Λίνα Μενδώνη η έκθεση «δεν στοχεύει απλά να συμπυκνώσει το απόθεμα της γνώσης ή να αφηγηθεί στο κοινό την ιστορία της Ολυμπίας, αρχαία και σύγχρονη», αλλά «κυρίως να παρουσιάσει τη διαχρονική Ολυμπία γύρω από την οποία συναντώνται και συμπλέκονται επίκαιρες και πανανθρώπινες αξίες». Παρών ήταν και ο διευθυντής του παραρτήματος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Βερολίνο, του οποίου η συμβολή στη πραγματοποίηση της έκθεσης ήταν σημαντική, Ελευθέριος Οικονόμου ο οποίος ευχήθηκε «ο πολιτισμός να στήνει τις γέφυρές μας με τη Βόρεια Ευρώπη. Να αμβλύνει τις διαφορές». 'Αριστη βάση για την έκθεση αποτελεί η «ελληνογερμανική συνεργασία που συνδέθηκε εξ αρχής με τις ανασκαφές της Ολυμπίας».

Η έκθεση συμπίπτει με το ολυμπιακό έτος και την 30ή διοργάνωσή των Ολυμπιακών Αγώνων που ξεκινούν την Παρασκευή στο Λονδίνο. Και είναι η επόμενη με σχετικό θέμα που πραγματοποιείται στη Γερμανία, με τελευταία αυτή του 1972, με αφορμή τους αγώνες που έγιναν εκείνη τη χρονιά στο Μόναχο, με τίτλο «100 χρόνια γερμανικών ανασκαφών στην Ολυμπία».

Αφετηρία για την έκθεση, σύμφωνα με τον Ελευθέριο Οικονόμου, αποτελούν τα κεντρικά ερωτήματα: «Τι υπήρχε;» (αρχαιότητα). «Πώς το έχουμε μάθει» (από το σύγχρονο στο αρχαίο). «Πώς το χρησιμοποιούμε» (από το αρχαίο στο σύγχρονο). Αναλυτικά, στο τμήμα «Ολυμπία, το ελληνικό ιερό» παρουσιάζεται μέσω των εκθεμάτων η ιστορία του αρχαίου ιερού της Ολυμπίας από την αρχή της 1ης χιλιετίας π.Χ. έως το τέλος των ρωμαϊκών χρόνων. Θα παρουσιαστεί στην εξέλιξή της αλλά και με επιλεγμένα παραδείγματα από γειτονικές ανασκαφές καταδεικνύοντας την πολιτική διάσταση έτσι ώστε να παρουσιαστούν οι ουσιώδεις όψεις του τρόπου λειτουργίας της αρχαίας ελληνικής πολιτικής. Στο τμήμα «Θεοί και λατρεία στην Αρχαία Ολυμπία» εστιάζεται το ενδιαφέρον στην καθαρά θρησκευτική λειτουργία του ιερού μέσα από το παράδειγμα των διαφόρων θεοτήτων και ηρώων που λατρεύονταν εκεί. Στον άξονα «Οι έρευνες στην Ολυμπία» παρουσιάζονται οι παραδοσιακοί τρόποι έρευνας, αρχίζοντας από τις πρώιμες έρευνες του 18ου αιώνα, συνεχίζοντας στην παρουσίαση των επίσημων ανασκαφών της Ολυμπίας αρχικά ως εγχείρημα του γερμανικού κράτους και εν συνέχεια, ως παράλληλες πολλαπλές έρευνες υπό ελληνική διεύθυνση. Σε αυτό τον τομέα διατρέχεται η ανασκαφική έρευνα και η μέθοδοί της μέχρι και τη σύγχρονη εποχή.

Τέλος στην ενότητα «Αγώνες» θα καταδειχθούν ο ρόλος και η κοινωνική διάσταση του αθλητισμού και το ιδανικό των αθλητών στους αρχαίους στίβους. Μία σημαντική είδηση είναι ότι στην έκθεση θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στο κοινό αδημοσίευτα ευρήματα, 150 στο σύνολο, όπως τα κτερίσματα ενός τάφου της μυκηναϊκής εποχής αλλά και ευρήματα από το ναό της Αρτέμιδος. Εκτός από τα αρχαία αντικείμενα τον ορίζοντα της έκθεσης θα συμπληρώνουν ψηφιακές αναπαραστάσεις και μακέτες. Αντικείμενα έχουν «δανείσει» στην έκθεση τα μουσεία του Βατικανού, του Λούβρου, το Εθνικό Μουσείο της Ρώμης και 15 μουσειακοί φορείς και αρχαιολογικές συλλογές από τη Γερμανία. Ταιριαστή πόλη χαρακτήρισε χθες το Βερολίνο για την παρουσίαση της έκθεσης η γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομίας Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη επειδή όπως πρόσθεσε, «η ανασκαφή και ανάδειξη του χώρου της αρχαίας Ολυμπίας συνιστά έργο στο οποίο αφιερώθηκαν γενιές Γερμανών αρχαιολόγων».

Το Βερολίνο θα φιλοξενεί τους θησαυρούς της Ολυμπίας ως τις 7 Ιανουαρίου 2013. Στη συνέχεια θα ταξιδέψει στην πρωτεύουσα του Κατάρ, την Ντόχα, όπου τα εγκαίνια θα τελεστούν στις 28 Μαρτίου 2013 και θα παραμείνει ανοιχτή ως και τον Οκτώβριο.

Στην Αθήνα θα βρεθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Δεκέμβριος 2013 ως την άνοιξη του 2014).

Ο επιστημονικός κατάλογος που θα συνοδεύει την έκθεση είναι σε επιμέλεια των αρχαιολόγων Νικόλαου Καλτσά, Γεωργίας Χατζή, Susanne Bocher, Hans-Joachim Gehrke και Wolf-Dieter Heilmeyer. Τα κείμενα του καταλόγου υπογράφουν 45 συγγραφείς ενώ τα λήμματα του καταλόγου που αφορούν έργα από ελληνικά μουσεία έχουν συνταχθεί από αρχαιολόγους της ελληνικής αρχαιολογικής υπηρεσίας. Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια και του προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Γιόαχιμ Γκάουκ.

Σύμφωνα με όσα είπε χθες ο Κώστας Τζαβάρας, δεν θα στοιχίσει ούτε ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο. Οι χορηγοί πλήρωσαν το σύνολο των εξόδων της έκθεσης. Επίσης ο αναπληρωτής υπουργός έκανε όπως είπε «τιμητική αναφορά» στον πρώην υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλο Γερουλάνο για τη στήριξή του στην πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης.

* Σε ερώτηση για τη χθεσινή απεργία των εργαζομένων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου ο Κώστας Τζαβάρας είπε ότι οι «υπάλληλοι συμμετέχουν στην απεργία της ΑΔΕΔΥ. Δεν μπορώ να απαγορεύσω το δικαίωμα της απεργίας».